Een voedselallergie veroorzaakt een specifieke reactie van het immuunsysteem in het lichaam. Het reactie van het immuunsysteem beschermt het lichaam tegen vreemde moleculen die het lichaam betreden. In het geval van een voedselallergie is deze reactie extreem en kan deze worden veroorzaakt door voedingsmiddelen die geen nadelig effect hebben op de meeste mensen. De nadelige reacties zijn doorgaans direct en plaatselijk. Veel voorkomende plaatsen zijn de mond, het spijsverteringskanaal, de luchtwegen en de huid.
Voedselintolerantie is een negatieve reactie op voedingsmiddelen of een bepaald ingrediënt in voedingsmiddelen. Hierbij is het immuunsysteem niet betrokken. De reactie komt doordat bepaalde voedingsmiddelen of ingrediënten niet worden verteerd of in het lichaam opgenomen.
Vaak worden symptomen van voedselallergie verward met voedselintolerantie. Het is dan ook belangrijk een arts te raadplegen en de oorzaak van een reactie op voedingsmiddelen exact vast te stellen.
Coeliakie (gluten-intolerantie)
Coeliakie is een intolerantie voor gluten, de in alcohol oplosbare eiwitfractie van tarwe, haver, rogge, gerst spelt en kamut. Bij mensen met coeliakie veroorzaakt voedsel dat gluten bevat, beschadiging aan het slijmvlies van de dunne darm, die daardoor zijn werk niet goed meer kan doen. Een gezonde dunne darm heeft aan de binnenkant een groot aantal darmvlokken, die samen een groot oppervlak aan voedselopname vormen. De darmvlokken van een coeliakie-patiënt kunnen geen gluten verdragen en worden erdoor kapot gemaakt. Hierdoor ontstaat een slechte opname van bouwstoffen uit het voedsel, die het lichaam nodig heeft om te functioneren en bij kinderen zorgt voor het groeien. Zie voor meer informatie over coeliakie de website van de Nederlandse Coeliakie Vereniging (www.glutenvrij.nl).
Koemelkallergie
Koemelkallergie is een abnormale reactie van het immuunsysteem in het lichaam, waarbij specifieke antistoffen tegen bepaalde eiwitten in koemelk gemaakt worden. De eiwitten worden normaal gesproken in het maagdarmkanaal tot kleine stukjes afgebroken door enzymen, waardoor de stukjes door de darmwand in het bloed kunnen worden opgenomen en om als bouwstoffen te worden vervoerd naar de cellen in het lichaam. Wanneer de gaatjes in de darmwand te groot zijn, worden te grote stukken doorgelaten en kan het lichaam deze herkennen als ongewenste eiwittenm, waartegen het immuunsysteem vervolgens antistoffen aan gaat maken. Koemelkallergie is vooral onder zuigelingen en baby's de grootste allergische boosdoener, aangezien bij hen de darmwand nog niet volledig ontwikkeld en het maagdarmkanaal nog niet volgroeid.
Lactose-intolerantie
Lactose is een natuurlijk melksuiker en komt vooral voor in melk en vele (melk)producten, doch niet in alle melkproducten. Om lactose te verteren maakt het lichaam het enzym lacatase aan. Wordt er te weinig lactase aangemaakt, dan kan de lactose niet goed verteerd worden en kan het lichaam de onverteerde lactose onvoldoende opnemen. De lactose zal dan in de dikke darm gaan gisten en kan zorgen voor diarree, een opgeblazen gevoel of overmatige gas- en zuurproductie.
Diabetes
Er zijn verschillende vormen van diabetes, in de volksmond ook wel suikerziekte genoemd. Ze hebben verschillende oorzaken en een eigen behandeling. De bekendste vormen van diabetes zijn type 1 ('jeugddiabetes') en type 2 ('ouderdomsdiabetes'). Negen op de tien mensen met diabetes hebben diabetes type 2. Bij diabetes kan het lichaam de bloedsuikerspiegel niet goed in balans houden. Het lichaam is ongevoelig geworden voor insuline en reageert daar niet goed meer op. Zonder goed werkende insuline kan het lichaam onvoldoende suiker uit het bloed halen, waardoor de bloedsuikerspiegel te hoog blijft. Tevens zijn de vetstofwisseling en de bloeddruk vaak ontregeld. Meer informatie over diabetes is te vinden op www.diabetesfonds.nl.
Notenallergie
Notenallergie is een vrij vaak voorkomende, meestal ernstige allergie voor nootvruchten. Voor mensen met een notenallergie kan de blootstelling aan zeer kleine hoeveelheden nootfragmenten (bijvoorbeeld via kruisbesmetting van bij de samenstelling van andere (noot-vrije) producten) ernstige reacties veroorzaken.